Dzisiaj powiemy sobie co nieco o budowie atomu :)
ATOM... z czym nam się kojarzy??
Gdzie możemy spotkać się z tym "czymś" , o którym ciągle słyszymy w szkole na lekcjach chemii, fizyki, biologii... Nauczyciel opowiada o jego budowie , jądrze atomowym, powłokach.. Czyżby to był kolejny temat, na który trzeba wykuć , żeby móc napisać pozytywnie kartkówkę/sprawdzian?? Odpowiedź brzmi oczywiście : NIE! :)
Z atomem mamy do czynienia WSZĘDZIE. Dlaczego?? Bo my składamy się z atomów ! :)
Jak zbudowany jest człowiek?? Krótka lekcja biologii (bardzo krótka..). Człowiek zbudowany jest z narządów, narządy z tkanek, tkanki z komórek, komórki ze związków chemicznych, związki chemiczne z pierwiastków i dochodzimy do sedna : a pierwiastki chemiczne właśnie z ATOMÓW ! :)
Czyli widać , że nie jesteśmy sobie nawet w stanie wyobrazić z ilu atomów może składać się człowiek...
Jednak naukowcy również byli tego ciekawi i podają oni, że człowiek o masie 50 kg zawiera w sobie ok 5*10 ^ 27 atomów czyli 5 000 000 000 000 000 000 000 000 000 atomów...Trochę sporo, nie uważasz?? :)
Uwzględniając teraz fakt, że atomy jednak są nam potrzebne a samo ich istnienie jest zaskakujące, przyjrzyjmy się BUDOWIE ATOM.
Krótkie przypomnienie co to jest ten nasz atom??
Atom - podstawowy, niepodzielny chemicznie składnik materii lub inaczej można określić go jako: podstawowy element pierwiastka chemicznego.
Dlaczego podkreśliłam , że jest niepodzielny chemicznie?? Oznacza to, że atom nie można podzielić na mniejsze jednostki metodami chemicznymi, ale praktycznie jest on podzielnym elementem , gdyż składa się z mniejszych cząstek tj. proton, neutron i elektron.
Można również spotkać się z błędną definicją jaką jest fakt, że atom to najmniejsza część materii...To nieprawda, gdyż nowa technologia i rozwój naukowy umożliwił odkrycie mniejszych cząstek od atomu takie jak : kwarki , leptony itp ( ale to już jako ciekawostka ;) )
Przejdźmy do sedna sprawy:
Tak jak możemy zauważyć na podanym wyżej zarysie budowy atomu wyróżniamy:
- jądro atomowe (w centrum) - składające się z protonów (cząstek naładowanych dodatnio (+)) oraz neutronów ( cząstek obojętnych )
- chmurę elektronową - składającej się z elektronów krążących wokół jądra
Jakie porównanie się Wam nasuwa?
Widzimy, że elektrony krążą po danych orbitach wokół jądra atomowego.. Dokładnie tak jak planety wokół Słońca, zgadza się ? :)
Naszymi orbitami są powłoki, na każdej powłoce znajduje się dana ilość "planet" , czyli elektronów, które krążą wokół Słońca, czyli naszego jądra atomowego.
Jądro atomowe skupia nam naszą całą masę atomu (PAMIĘTAJ!)
Skoro znamy już budowę atomu - jak widzimy dosyć prostą :) zastanówmy się skąd możemy wiedzieć, że atom poszczególnego pierwiastka np. magnezu, potasu czy miedzi składa się z danej liczby poszczególnych cząstek (protonów, neutronów, elektronów) ?? O tym wszystkim powiedzą nam poszczególne liczby :
liczba atomowa - jest to liczba protonów znajdujących się w jądrze atomowym. Jest ona oznaczana literą Z i znajduje się zazwyczaj na dole po lewej stronie przy naszym pierwiastku.
Skoro wiadome jest nam, że atom powinien być elektrycznie obojętny to oznacza, że musi mieć taką samą liczbę protonów(+) co elektronów (-) (+)=(-) czyli będziemy mieć ładunek obojętny.
Podsumowując nasza liczba elektronów będzie wynosiła tyle co liczba protonów, więc liczba atomowa nie powie nam tylko, ile mamy protonów w naszym jądrze, ale również ile naszych elektronów krąży po orbitach wokół danego jądra.
liczba masowa - jest to liczba protonów i neutronów w sumie, które znajdują się w naszym jądrze. (Liczba protonów + liczba neutronów = liczba masowa). Oznaczana jest literką A i znajduje się na górze po lewej stronie przy naszym pierwiastku. Skoro jądro atomowe skupia nam naszą całą masę (patrz wyżej) to nasza liczba protonów i neutronów razem , które występują w jądrze, nie przypadkiem nazywa się LICZBĄ MASOWĄ.
Proste, prawda?? :)
Warto również przy okazji wspomnieć o masie atomowej :
masa atomowa- jest to po prostu masa naszego atomu, może być wyrażana w atomowych jednostkach masy [u] - wtedy mówimy o względnej masie, bądź wyrażana w jednostkach masy [kg] - wtedy mamy na myśli bezwzględną masę atomową.
W układzie okresowym jest ona wyrażana w postaci liczb po przecinku np. spójrzmy dla Mg (masa atomowa = 24,31 ), natomiast zaokrąglona nasza masa atomowa będzie równa liczbie masowej , czyli liczba masowa dla Mg wynosi 24. ( Warto o tym pamiętać, ponieważ na układach okresowych nie ma podawanych liczb masowych, więc wystarczy zaokrąglić masę atomową i już wiemy ile wynosi liczba masowa :) )
Teoria była, teraz trochę praktyki.. :
Wyżej mamy podany potas (wzięty prosto z układu okresowego), na podstawie danych, jakie możemy zauważyć określmy ilość protonów, neutronów i elektronów w atomie potasu.
To do dzieła :)
Widzimy , że w lewym dolnym rogu mamy liczbę 19. Co ona oznacza? (Patrzy wyżej)
Jest to nasza literka Z czyli liczba atomowa.
Możemy podać liczbę protonów?
Oczywiście!
Liczba atomowa = liczbie protonów= 19 dla potasu. Okey, co dalej?
Wiemy, że atom jest elektrycznie OBOJĘTNY, czyli musi być tyle samo elektronów co protonów, więc..
Liczba atomowa = liczbie protonów = liczbie elektronów= 19
Czyli protony = 19 , elektrony =19 a co z neutronami??
Mamy podaną jeszcze niżej masę atomową. Wynosi ona 39,10. Jak zaokrąglimy to otrzymamy liczbę masowa czyli równą 39.
Okey, więc mamy : liczba masowa=39 ( nasze A)
A co to jest liczba masowa?? Suma naszych protonów i neutronów (tego co jest w jądrze) czyli protony + neutrony = 39.
protony = 19 (to już mamy postanowione)
neutrony = 39 - 19 =20
Skoro mamy 19 protonów a w sumie wszystkich cząstek w środku mamy mieć 39 to odejmujemy 39-19 i wychodzi nam 20 pozostałych cząstek w jądrze, czyli naszych poszukiwanych NEUTRONÓW :)
Widać, że łatwe?? :)
Dla atomu magnezu o liczbie protonów równej 12 oraz masie atomowej równej 24,31 określ liczbę atomową i liczbę masowa.
Działamy!
W zadaniu mamy podaną liczbę protonów, wynosi ona 12
protony=12
Co mówi nam o liczbie protonów?
Wiemy już, że liczba atomowa = liczbie protonów
Czyli: Liczba atomowa = 12
Mamy podaną jeszcze masę atomową, równą 24,31.
Masa atomowa = 24,31
Zaokrąglona masa atomowa jest adekwatna do?? - LICZBY MASOWEJ
Czyli Liczba masowa =24
Odpowiedź: Liczba atomowa równa się 12 a liczba masowa wynosi 24.
Łatwizna ! :)
Podsumowanie:
Dzisiaj przerobiliśmy materiał dotyczący podstawowej budowy atomu i uświadomiliśmy sobie jak ważna dla nas jest znajomość tej małej cząstki elementarnej, którą nie jesteśmy stanie dostrzec gołym okiem a z której wszyyystko się składa. :)
Następnym razem przerobimy materiał dotyczący układu okresowego i izotopów.
Pytania ? Pomysły na inne tematy? Problem z zadaniem?
Pisz na : chemia.na.6stke@gmail.com
Miłego dnia! :)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz